Zrozumieć inflację. Co to inflacja i jak wpływa na Twój portfel? - Nadnotecki Bank Spółdzielczy

Czym jest inflacja?

Inflacja to proces trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce czyli cen towarów i usług na rynku. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. W gospodarstwie domowym oznacza to, że przy niezmienionym dochodzie jesteśmy w stanie kupić mniej towarów i usług, czyli za tę samą kwotę możemy kupić mniej produktów niż kilka miesięcy temu, bo pieniądz ma mniejszą wartość.

Ekonomiści uważają, że niska inflacja, tzn. wynosząca rocznie kilka procent, jest nieszkodliwa i stanowi zjawisko naturalne i bezpieczne dla gospodarki. Problem pojawia się wtedy, gdy inflacja zaczyna zbyt gwałtownie rosnąć, co powoduje szybki wzrost cen i realny spadek siły nabywczej pieniądza.

Głównymi czynnikami wpływającymi na inflację są przede wszystkim:

• polityka pieniężna państwa (wydatki budżetowe),
• polityka banku centralnego m.in. poziom stóp procentowych,
• wzrost kosztów produkcji,
• wzrost cen surowców,
• kurs walutowy.

Zjawiskiem przeciwnym do inflacji jest deflacja.

Jakie są rodzaje inflacji?

Ze względu na tempo wzrostu cen ekonomiści wyróżniają cztery rodzaje inflacji. Za najzdrowszy dla gospodarki uznają jej roczny poziom mieszczący się w przedziale 2–4 %.

Rozróżnia się:

• inflację pełzającą, gdy wzrost cen nie przekracza kilku procent rocznie, nie powodująca zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli
• inflację kroczącą, gdy wzrost cen wynosi kilkanaście procent, wywołująca określone zachowania podmiotów gospodarczych, zaczyna się wymykać spod kontroli
• inflację galopującą, gdy procent wzrostu cen wyraża się liczbą dwucyfrową i mogą powstawać napięcia o charakterze społeczno – gospodarczym (np. strajki), osłabienie systemów motywacyjnych, zahamowanie wzrostu gospodarczego.
• hiperinflację, gdy następuje szybka (często błyskawiczna) utrata wartości pieniądza i gwałtowny wzrost cen spowodowany na ogół inflacjogennym finansowaniem przez państwo wydatków budżetowych.

Hiperinflacja na przykładach ze świata.

Inflacja może sięgać bardzo wysokich poziomów, co może prowadzić do poważnych problemów gospodarczych i społecznych.

W 1923 roku inflacja w Niemczech osiągnęła niemal nieprawdopodobny poziom – ceny podwajały się co kilka godzin. W skrajnych przypadkach, banknoty miały tak niską wartość, że były używane do opalania w piecach lub jako papier toaletowy. W listopadzie 1923 roku wskaźnik inflacji wyniósł oszałamiającą wartość około 29 500%, co oznacza, że ceny wzrosły 295-krotnie w stosunku do poprzedniego roku. Ta wartość jest jednym z najwyższych odnotowanych wskaźników inflacji w historii. Niemal codziennie wartość pieniądza malała, co prowadziło do absurdalnych sytuacji ekonomicznych.

Inflacja na Węgrzech po II wojnie światowej osiągnęła astronomiczne poziomy. W 1946 roku, najwyższe nominały banknotów wynosiły 100 bilionów pengő. Sytuacja była tak skomplikowana, że w 1946 roku Węgry wprowadziły nową walutę – forinta – aby zastąpić pengő.

Te rekordy inflacji stanowią dramatyczne przykłady skutków, jakie może mieć brak kontroli nad pieniądzem i gospodarką. Dlatego stabilność waluty i kontrola inflacji są kluczowymi priorytetami dla każdego kraju.

Wysoka inflacja w Polsce czyli jaka i kiedy?

W historii Polski nie było przypadków hiperinflacji na taką skalę jak w niektórych innych krajach, ale Polska doświadczyła kilku okresów wysokiej inflacji, które miały poważne konsekwencje dla gospodarki i społeczeństwa.

W okresie międzywojennym Polska była narażona na wahania inflacyjne, głównie ze względu na niestabilność polityczną i gospodarczą. W latach 20. doszło do kilku poważnych kryzysów, które doprowadziły do znacznego spadku wartości polskiej waluty. Przykładem mogą być lata 1923-1924, gdy inflacja przekroczyła 800% rocznie.

Po transformacji ustrojowej w latach 80. i 90., Polska doświadczyła okresu hiperinflacji, który był efektem zmian politycznych, gospodarczych i społecznych. W latach 1989-1990 inflacja osiągnęła rekordowy poziom, przekraczając 600% rocznie. W tym czasie gospodarka przechodziła z gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej, co doprowadziło do chaosu i wzrostu cen.

Choć Polska nie doświadczyła skrajnych przypadków hiperinflacji, które miały miejsce w innych częściach świata, okresy wysokiej inflacji miały poważne konsekwencje dla gospodarki i ludności. Stabilizacja gospodarcza i kontrola inflacji były kluczowymi wyzwaniami dla polskich władz, szczególnie w okresach przejściowych i transformacji.

Jakie są skutki zbyt wysokiej inflacji?

Konsekwencje inflacji mogą być bardzo dotkliwe. Inflacja może mieć zarówno pozytywne jak i negatywne skutki dla Twojego portfela.

Pozytywnymi są m.in.:

1. Stymulowanie wydatków, co oznacza, że umiarkowana inflacja może zachęcić ludzi do wydawania pieniędzy, ponieważ wartość pieniądza maleje, co oznacza, że lepiej jest inwestować lub konsumować teraz niż trzymać pieniądze w gotówce.
2. Wzrost cen aktywów, inflacja może prowadzić do wzrostu cen aktywów, takich jak nieruchomości czy akcje, co może przynieść zyski inwestorom.

Negatywnymi skutkami inflacji są:

1. Spadek siły nabywczej pieniądza. Wzrost cen oznacza, że za te same pieniądze możemy kupić mniej towarów i usług.
2. Wzrost kosztów życia: Inflacja może prowadzić do wzrostu kosztów życia, co może być szczególnie dotkliwe dla osób o stałych dochodach, takich jak emeryci lub osoby o niskich zarobkach.
3. Spadek oszczędności: Jeśli stopa inflacji jest wyższa niż stopa zwrotu z oszczędności, to realna wartość oszczędności maleje, co oznacza, że oszczędności tracą na wartości.

Jak rośnie inflacja, to pracownicy oczekują wyższych wynagrodzeń, a to skutkuje wzrostem kosztu wytworzenia danego dobra. W związku z czym pracodawcy podnoszą ceny produktów. I tak powstaje spirala płacowo-cenowa.

Jak radzić sobie z inflacją?

Mimo że inflacja jest nieuniknionym elementem gospodarki, istnieją sposoby radzenia sobie z jej skutkami. Takimi rozwiązaniami mogą być:

1. Inwestowanie w aktywa, które rosną wraz z inflacją, takie jak akcje, nieruchomości czy surowce, może pomóc zabezpieczyć Twoje pieniądze przed utratą wartości.
2. Dostosowanie portfela inwestycyjnego, aby zmniejszyć ryzyko strat spowodowanych inflacją.
3. Inwestowanie w obligacje indeksowane inflacją lub inne instrumenty finansowe zapewniające ochronę przed inflacją. Może to pomóc utrzymać siłę nabywczą Twoich oszczędności.
4. Podnoszenie dochodów w miarę wzrostu inflacji może pomóc utrzymać Twoją siłę nabywczą na stałym poziomie.

Zakończenie- podsumowanie

Umiarkowana inflacja może mieć pozytywny wpływ na gospodarkę, stymulując wydatki, inwestycje i wzrost gospodarczy. Kluczowe jest jednak utrzymanie jej na odpowiednim poziomie, aby uniknąć negatywnych skutków, takich jak utrata siły nabywczej pieniądza czy destabilizacja gospodarcza.